Schade veroorzaakt aan iemand anders, maar daarvoor niet aansprakelijk.

De algemene regel

Je bent alleen aansprakelijk voor door jou veroorzaakte schade, wanneer jou iets te verwijten valt. Dat is het geval wanneer jouw gedrag onrechtmatig was en je bijvoorbeeld regels overtrad, onzorgvuldig handelde of te veel risico nam. Is de schade simpelweg ontstaan door een ongelukje, pech of onhandigheid, dan is sprake van een ongelukkige samenloop van omstandigheden en vindt de verzekeraar dat je niet aansprakelijk bent. De verzekeraar vergoedt de schade in zo’n geval niet.

Uitleg

Mensen sluiten een aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP) af zodat ze verzekerd zijn wanneer ze aansprakelijk worden gesteld voor schade die ze bij een ander hebben veroorzaakt. De aansprakelijkheidsverzekering is een bijzondere verzekering omdat de verzekeraar op twee punten controleert voordat eventueel een schadevergoeding volgt.

Voor de eerste controle (de dekking) zijn de verzekeringsvoorwaarden leidend. Daarin staat in welke situaties de verzekeraar de schade wel vergoedt en wanneer niet. Vaak beschrijven de voorwaarden ook specifieke uitsluitingen. Bijvoorbeeld de voorwaarde over opzet, ook wel opzetclausule genoemd, die bepaalt dat er geen dekking bestaat wanneer je iets of iemand opzettelijk schade hebt toegebracht.

Als je dekking hebt, dan ben je er nog niet. De tweede controle is dat de verzekeraar gaat toetsen of je ook aansprakelijk bent voor de schade . Dat gebeurt aan de hand van het Burgerlijk Wetboek. Om aansprakelijk te zijn, moet er doorgaans sprake zijn van onrechtmatig gedrag. Bijvoorbeeld nalatigheid of een fout, er zijn regels overtreden of er is teveel risico genomen. Het is daarbij belangrijk om te beseffen dat gedrag dat leidt tot schade, niet per definitie onrechtmatig is. Gedrag is pas onrechtmatig of onzorgvuldig ‘wanneer de mate van waarschijnlijkheid van schade zo groot is, dat de veroorzaker zich naar maatstaven van zorgvuldigheid van de gedraging had moeten onthouden’. Anders gezegd: wanneer het risico op schade zo groot is, dat de veroorzaker zich uit zorgvuldigheid niet zo had mogen gedragen.

Van onrechtmatig gedrag is geen sprake wanneer zich een ongelukkige samenloop van omstandigheden voordoet. Dit kan het geval zijn wanneer twee of meer op zichzelf onschuldige gebeurtenissen samenkomen, waardoor schade ontstaat en waarbij de veroorzaker geen fout of nalatigheid kan worden verweten. Het gaat bij een ongelukkige samenloop van omstandigheden om situaties waarin de schade het gevolg is van een combinatie van omstandigheden die op zichzelf geen schade zouden veroorzaken. Je zou het pech of een ongelukje kunnen noemen. Om te kunnen beoordelen of er sprake is van een ongelukkige samenloop van omstandigheden, is het volgende van belang:

• Heeft de veroorzaker een fout gemaakt of is hij nalatig geweest?
• Had de veroorzaker zich uit oogpunt van zorgvuldigheid anders moeten gedragen?
• Was de gebeurtenis zodanig onvoorzienbaar dat geen redelijk persoon de schade had kunnen voorkomen?
• Is de schade veroorzaakt door een combinatie van omstandigheden die op zichzelf niet schadelijk zouden zijn. Is er dus sprake van een samenloop van omstandigheden?

Na deze beoordeling kan het zijn dat er geen aansprakelijkheid kan worden vastgesteld, terwijl je wel het gevoel hebt aansprakelijk te zijn. Er ontstaat dan geen verplichting voor de verzekeraar om de schade van de benadeelde te vergoeden. De verzekeraar voert dan wel verweer tegen de partij die jou aansprakelijk stelt.

Een voorbeeld

Een man is te gast op een feestje bij zijn zus. Het is er druk en wanneer hij opstaat, struikelt hij en stoot een tafeltje met glazen drank om waardoor het vrijwel nieuwe vloerkleed beschadigd raakt. De man neemt contact op met zijn aansprakelijkheidsverzekeraar en die vraagt ook aan zijn zus wat er precies gebeurd is. Zij zegt dat haar broer per ongeluk de tafel omstootte. Ook de man zelf verklaart dat hij gewoon opstond en geen risico’s nam die de kans op struikelen vergrootten. De verzekeraar stelt daarop dat de man niet aansprakelijk is. Hij was niet onvoorzichtig, deed niets om de kans op vallen te vergroten maar kwam per ongeluk ten val.

Let op!

Er zijn verzekeraars die in sommige gevallen wél dekking verlenen voor een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Er wordt dan niet gekeken of je wel of niet aansprakelijk bent. Deze dekking wordt expliciet in de voorwaarden opgenomen (soms onder de noemer ‘vriendendienst’) en is vaak tot een maximaal bedrag verzekerd.

Tenslotte de opmerking dat een aansprakelijkheidsverzekering geen verplichte verzekering is, daarom is de veelgebruikte term ‘de WA’ niet juist, want WA betekent wettelijke aansprakelijkheid.

Bronvermelding: Kifid